Potok Wiczliński – Tam gdzie rosło czarcie ziele.

IMG_4967

 

 

 

 

 

 

 

 

Gdynia Zachód to teren obejmujący dzielnice Wiczlino i Chwarzno. Tempo rozwoju infrastruktury i budownictwa mieszkalnego na tym obszarze z przyśpiesza z roku na rok. Pejzaż tych niegdyś rolniczych terenów zmienia się w mgnieniu oka. Malowniczo położone osiedla sąsiadują tu z pastwiskami, a w ogródkach mieszkańców często buszują lisy i borsuki. Tuż obok szkoły podstawowej nr. 37 można zauważyć most. Pod nim przepływa potok Wiczliński, niezbyt znany ciek wodny naszego miasta, obecnie częściowo wyschnięty, obecnie rewitalizowany. 

Potok mierzy od źródeł aż do ujścia aż 6,5 km długości. W jego dziejach można wyróżnić dwa okresy. Pierwszy, trwający do XIX wieku to okres, gdy wody płynęły wartko zasilane przez naturalne wysięki. Drugi okres, który trwa do dziś, to czas, w którym cześć koryta została zaorana i odłączona od źródeł na skutek ingerencji człowieka i ekspansywnej uprawy roli. Oryginalnie, źródła znajdowały się w okolicy tzw. Wielkiej Roli – niewielkiej osady, włączonej w 1973 w obszar Gdyni. Potok odwadniał skutecznie górny taras wysoczyzny morenowej na której leżała wieś. prowadził wody naturalne, gruntowe i deszczowe do rzeki Kaczej. Ujście znajdowało się w okolicy dawnej leśniczówki Krykulec (okolice przepustu pod obwodnicą trójmiejską). W górnym biegu potoku Wiczlińskiego do dziś znajdują się podmokłe łąki, znane od wieków pod kaszubską nazwą ‘Biôlé bloce”, czyli białe błota. Nazwa pochodziła stąd, iż w późnowiosennej porze, po okwitnięciu rosnących na błotach gęstych traw i roślinności, pokrywały się one białym puchem, przypominającym watę. Najstarsi mieszkańcy Wiczlina pamiętają jeszcze opowieści o błędnych ogniach, które zwabiały osoby błąkające się po tym terenie. Bagna słynęły też z obfitej ilości  ‘czarciego ziela’, czyli rośliny znanej jako ostrożeń warzywny. Ziele to było bardzo skuteczne w zwalczaniu chorób i stanów zapalnych. Służyło również jako pasza dla zwierząt. Młode rośliny wzmacniały znacząco system trawienny zwierząt. Konie żywione sieczką z ostrożnia nabierały gładkiej i lśniącej barwy i pracowały w polu wydajniej, niż te, które jadły normalne pożywienie. Zielem tym wiczlińscy przekupnie handlowali z powodzeniem w sąsiednich miastach. Dawniej, po obu stronach potoku i sąsiadującej z nim drogi rosły drzewka owocowe posadzone przez rolnika o nazwisku Nasst. Drzewa te doszczętnie wyginęły. Zostały zatrute podczas drugiej wojny światowej, ponoć przez sympatyzującego z okupantem niemieckim gbura. Obecnie obszar białych błot jest w większości osuszony. Pozostał po nim niewielki zbiornik wodny, w pobliżu lokalnej owczarni. To stąd biją wody zasilające obecnie w niewielkim stopniu koryto strumienia.  

Wodę z potoku miano wykorzystywać w wybudowanej w 1905 roku chwarznieńskiej gorzelni, która była jednym z najnowocześniejszych zakładów tego typu z elektrycznym napędem i akumulatorem. Jednak zamiast specjalnego kanału wykopano dwie studnie głębinowe. Spowodowane było to faktem, iż w tamtych czasach koryto strumienia było już w znacznym stopniu zarośnięte, zaś miejsca, w którym przepływał on przez pola uprawne zasypane. Zanik wód spowodował wyschnięcie białych błot. Wkrótce, dawny potok, widoczny jeszcze na mapach Friedricha Schroettera z początku XVIII wieku, zaczął być traktowany jedynie jako zbiornik na śmieci i na deszczówkę. 

Największe szkody poczyniono w latach 50-tych ubiegłego wieku w dolnym biegu rzeczki, gdzie po wyrównaniu gruntu, dawny przebieg koryta można obecnie odgadnąć jedynie po układzie drzew. Obecnie trwa jego rewitalizacja. Gdynia Zachód będzie posiadać wydajny system odprowadzania wód opadowych, wykorzystujący bieg potoku.

IMG_0262IMG_0260 IMG_0267 IMG_4933 IMG_4945 IMG_4946 IMG_4953 IMG_4968 IMG_4964

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Możesz użyć następujących tagów oraz atrybutów HTML-a: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>