Długi weekend majowy to dla wielu czas relaksu i odpoczynku. Nie wszyscy jednak wiedzą, że majówka to również ważny czas w kalendarium naszego miasta. Gdyński urząd pocztowy, Kościół Najświętszej Marii Panny przy ul. Świętojańskiej oraz budynek Urzędu Morskiego – co łączy te trzy jakże charakterystyczne budynki z pierwszym weekendem maja?
Historia poczty w Gdyni sięga początku lat dwudziestych. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości podlegała ona pod chyloński urząd obrachunkowy a jej siedzibą był niewielki, wyburzony w 1929 roku budynek szkolny przy ul. Starowiejskiej. Niewielka chatka wobec planów rozbudowy miasta oraz coraz liczniej napływającym letnikom i osadnikom przestała być wydajna.
W 1925 roku podjęto decyzje o przeprowadzce do okazałego, istniejącego do dziś dworku położonego przy ulicy Śląskiej (obecnie Warszawska 11). Urząd Pocztowy Gdynia 1, z bardzo wydajną jak na tamte czasy siecią telegraficzną, posiadał jedną zasadniczą wadę – aby się do niego udać należało wspiąć się pod stromą górę, co z okolic centrum wsi zajmowało 25 minut, a zimą nawet dwa razy tyle. Mieszkańcy Gdyni nieraz pisali skargi na temat niedogodnego położenia poczty. Trzeba jednak przyznać że lokalizacja miała dobry wpływ na szybkość dostarczania listów. Dworek leżał tuż przy tzw. Szosie Gdańskiej (obecna ul. Morska/Śląska) – drodze o bardzo ważnym znaczeniu, będącą arterią łączącą okoliczne wsie i miasta z wolnym miastem Gdańsk.
W 1927 roku podjęto decyzje o budowie nowego nowoczesnego budynku pocztowego zlokalizowanego przy ulicy 10 lutego. Budynek, który dobrze kojarzymy z pejzażu śródmieścia, powstawał w gorącej i napiętej atmosferze. Budowniczy poczty, wybrani podczas przetargu okazali się być spekulantami – z placu budowy ginął cement, cegły, zaprawa. Po pewnym czasie odkryto iż materiały budowlane trafiały do Orłowa, gdzie część z ekipy stawiała z nich sobie wille. Chaos, brak kontroli finansowej oraz liczne malwersacje sprawiły że budowa poczty kosztowała więcej niż wzniesienie opery paryskiej. Początkowy budżet szacowany na 1 600 000 złotych rozrósł się do 4 800 000 złotych.
Mimo zamieszania budynek który postawiono okazał się solidną, jedną z najnowocześniejszych w Polsce budowli tego typu. Do dziś wydajnie obsługuje mieszkańców miasta. Został on oddany do użytku 1 maja 1929.
W tym samym roku w którym podjęto decyzje o budowie nowej poczty, podjęto decyzje o przenosinach Urzędu Marynarki Handlowej z Wejherowa do Gdyni. Urząd zawiadował całą administracją morską kraju i potrzebował siedziby ‘w centrum wydarzeń’ – a Gdynia była najważniejszym krajowym portem i oknem na świat. 2 maja 1927 roku rozpoczęły się prace nad rozbudową budynków i budową okazałego gmachu w którym miał mieścić się urząd.
Przy pracach budowlanych, jak i przy tworzeniu infrastruktury portowej poważnym utrudnieniem był grząski grunt. Teren ulicy Centralnej był położony niedaleko torfiastego ujścia rzeczki Chylonki i w pobliżu dawnego źródliska wiejskiego. Przy budowie zastosowano na dużą skalę proces melioracji tych terenów. Dzięki temu praca nad ukończeniem podpiwniczonego i wyposażonego w schron budynku skończyła się w planowanym czasie. Postawiono też nieopodal wygodne domy dla pracowników. 1 maja 1928 roku w obecności ministra przemysłu i handlu inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego oraz wojewody pomorskiego generała Kazimierza Młodzianowskiego (który był wielkim propagatorem rozbudowy Gdyni i Portu) odbyło się poświęcenie nowego budynku Urzędu Morskiego (bo tak został przemianowany Urząd Marynarki Handlowej). Tego samego dnia oddano do użytku nowoczesny holownik portowy „Tur”, którego Gdyni zazdrościło wiele innych portów.
Gdynia, której budowa przyśpieszyła znacznie w okolicy 1923 roku (a więc już rok przed nadaniem praw miejskich) musiała szybko nadrabiać braki zarówno w infrastrukturze miejskiej jak i w kwestii braku dostępnych dla mieszkańców obiektów sakralnych. Wieś podlegała wówczas pod oksywską parafię. Wierni musieli udawać się na mszę niezbyt wygodną (latem zakurzoną, jesienią i wiosną grząską) drogą na Oksywie wiodącą przez tzw. osadę piaski (obecne tereny ul. Chrzanowskiego). Trasa ta na piechotę trwała przeciętnie około 30 minut, jednak planowana rozbudowa portu w głąb torfowisk praktycznie uniemożliwiałaby szybkie dojście pieszego do parafii. Już w 1920 roku zawiązała się inicjatywa budowy w Gdyni obszernej kaplicy sezonowej. Miało być to również wotum dziękczynne miejscowych Polaków za odzyskanie niepodległości. Zawiązany został na ten cel komitet skupiający najaktywniejszych mieszkańców Gdyni. Komitet szukał środków na budowę oraz koordynował działania mające na celu przyśpieszenie procesu powstania kaplicy. Jego przewodniczącym był sołtys Gdyni Jan Radtke. Co ciekawe, działaniom komitetu bardzo nieprzychylny był proboszcz Oksywski ks. Łowicki. W jednym z listów przyznał „Tym samym prawem mogłoby Obłuże i Pogórze też żądać osobnych Kaplic i nabożeństw”. Mimo trudności, w 1922 roku rozpoczęto budowę kościoła. Prace przebiegały powoli ze względu na trudności finansowe przy pozyskaniu dodatkowych środków. Ze względu na coraz to większą liczbę mieszkańców Gdyni kościół musiał być powiększony by pomieścić wiernych. Po dwóch latach prac konsekrowano Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski. Poświęcenie odbyło się 3 maja 1942 roku.
(Artykuł opublikowany również na eRatusz.pl)